40 năm trước...
![]() Hitomi Toyama. |
Khi họ sắp vào đến bờ, Kyoichi Sawada (người Nhật, phóng viên hãng UPI) vượt lên trước, trèo lên cồn đất và đưa máy ảnh lên... Trong khuôn hình có 5 người, người gần nhất vừa với tay vào bờ là bà Trần Thị Bá, người phụ nữ trẻ bế con là chị Lê Thị Đào lúc ấy mới 24 tuổi. Nét mặt của ai cũng lộ vẻ kinh hoàng, căng thẳng... Sawada lấy khăn ướt lau mặt cho những đứa trẻ, cho họ ăn bánh đỡ đói, ghi tên tuổi từng người... Vài ngày sau, bức ảnh Lánh nạn (Escape for safe) được đăng tải trên các tờ báo lớn của phương Tây như một lời cảnh báo về số phận của những thường dân Việt Nam khi quân đội Mỹ bắt đầu tham chiến.
Sawada còn quay trở lại Lục Thượng nhiều lần, tặng quà, tặng ảnh cho "những người quen cũ". Ngày 28.10.1970, Sawada tử nạn trên chiến trường Campuchia và được Overseas Press Club (CLB Báo chí hải ngoại) truy tặng huy chương Robert Capa. Ở Nhật, Sawada là một huyền thoại bất tử, Đài Truyền hình Nagoya và Kyodo vừa hoàn thành một bộ phim về anh.
Bức ảnh "2 trong 1" 40 năm sau
![]() Ảnh "2 trong 1" của Hitomi. |
|
Bức ảnh Lánh nạn đã đem lại nhiều giải thưởng cho nhà nhiếp ảnh Kyoichi Sawada: đoạt giải Pulitzer (Giải thưởng ảnh báo chí quốc tế, 1966), đoạt giải Grand Prize của cuộc thi Ảnh báo chí thế giới (World Press Photo-WPP 1965), đoạt giải Câu lạc bộ Báo chí hải ngoại (Overseas Press Club-OPC 1965)... |
Từ trước đến nay, hầu hết các báo đều chú thích bức ảnh của Sawada là Mẹ đưa con bơi qua sông lánh nạn. Nhưng thực ra đó là 3 gia đình hàng xóm với nhau cùng xuống chung một hầm. Họ không phải bơi qua sông mà là bơi qua một đám ruộng chìm trong nước mùa lũ sông Côn. Hitomi đã mời ông Anh, chị Liên và chị Huệ ra đúng vị trí mà Sawada đã chụp ảnh họ 40 năm về trước để chụp bức ảnh "2 trong 1" (trong ảnh chị Kim Liên đứng giữa, cầm tấm ảnh của Sawada).
Bức ảnh lịch sử của Sawada được phóng lớn, treo trang trọng trong từng căn nhà của họ ở làng Lục Thượng. Riêng ở nhà ông Anh, trên bàn thờ tổ tiên có đặt di ảnh của Sawada ngày đêm nghi ngút khói hương...
Hà Đình Nguyên
Bình luận